Ergenlik Döneminde Beslenme

Ergenlik dönemi beslenme açısından oldukça titiz yaklaşılması gereken bir geçiş dönemidir. Bu dönem hem fizyolojik hem de psikolojik açıdan hassas bir dönemdir. Kişinin yanlış beslenmesi ve bu süreçte kendi bedeninden memnun olmaması, bu süreçte zaten hassas olan psikolojisini daha çok yıpratabilir ve süreci zorlaştırabilir.

Özellikle ergenlik döneminde hem büyüme ve gelişimin sağlıklı olarak ilerlemesi, kişinin ihtiyacı olan protein, yağ ve karbonhidratları besinlerden alabilmesi, günlük rutindeki beslenme düzeni ve enerji ihtiyacının dikkate alınması gerekir. Bu dönemde artık kişinin yetişkin beslenme öğelerine sahip olması, sağlık açısından da ideal kilosuna dikkat etmesi gerekir.

Hormonal değişimlere bağlı olarak da kişide kilo artışı  ve ciltte bozulmalar görülebilir. Bu kilo artışları vücutta bölgesel yağlanmalara ve rahatsız edici görünümsel farklılıklara sebep olabilir.

Elbette ergenlik dönemindeki beslenmenin önemini yalnızca dış görünüşe bağlamak yeterli bir olgu değildir. Ancak ergenlik döneminde kişiler dış görünüşleriyle de yakından ilgilidir ve memnun olmama hali psikolojilerini olumsuz yönde etkileyerek psikolojik bazı sorunlar ile okul ve sosyal yaşamda çekingenliği de beraberinde getirebilir. Aynı zamanda kişinin sağlıklı beslenerek, vücuduna ihtiyacı olan besinleri sağlaması kendisini mutlu ve enerjik hissetmesine de yol açacaktır. Fazla kiloya sahip olmak ya da ideal kilodan düşük kiloya sahip olmak sadece görünümsel değil, bedenin sağlıklı olması açısından da dikkat edilmesi gereken bir husustur.

Ergenlik Dönemi Hangi Aralığı Kapsar?

Ergenlik dönemi genellikle 3 aşamada incelenir. Bu dönemde pek çok fizyolojik ve psikolojik değişim yaşanır. Boy ve kiloda artış, cinsiyete bağlı olarak nispeten daha az ya da daha çok görülen cilt ve ses tonlamasında değişimler, olaylara hassasiyet gösterme gibi pek çok sürecin bir arada geçirilmesi söz konusudur. 

Erken Ergenlik

Çocuklarda 12-14 yaş arasındaki döneme erken ergenlik denir. Bu dönemin en dikkat çekici yönü, gençlerin bedensel değişimlere uyum sağlama çalışmalarıdır. Bedensel değişiklikler o kadar hızlı gerçekleşebilir ki, gençler kendi bedenlerinin içinde kendilerini yabancı gibi hissederler hatta bazen tanıyamazlar. Bu orantısız büyüme kişinin boyunun uzaması, kol ve bacak boyunun da uzamasıyla sakarlığa yol açabilir. Önce eller ve ayaklar gelişir, ardından kollar, bacaklar ve gövde gelişim süreci takip eder. Sonuç olarak, vücutta orantısız bir görünüm ortaya çıkabilir ve bu elbette ki gelişim sürecindeki herkes için normal bir görünüm olsa da kişide bir adaptasyon süreci gerekebilir. Fiziksel değişiklikler, çocukların kız ve erkek kimliklerine bürünmelerine yol açtığı gibi bu çocuklar kendi cinsel kimliklerini de bu dönemde tanırlar. Zihinsel gelişimin son aşaması olan soyut kavramlar hakkında düşünme yeteneğinin kazanıldığı çağın başlangıcını işaret eder. Çocuklar bu dönemde duygusal inişler ve çıkışlar yaşarlar.

Orta Ergenlik

Orta ergenlik, büyümenin hızlandığı, ergenliğin enerji ve besin ihtiyaçlarının maksimum düzeye ulaştığı 15-18 yaş arası dönemdir. Bireyin soyut kavramları algılama kapasitelerinin geliştiği zamandır, ancak dürtülerinin daha yoğun hale gelmesi sonucunda çeşitli zorluklarla başa çıkmaları gerekir. Bu süre zarfında gençler çevreleri ile de çeşitli sorunlar yaşayabilirler. Özellikle ebeveynler ile yaşanan çatışmalar bu dönemde sık görülür.

Geç Ergenlik

Geç ergenlik, ergenliğin son aşamasıdır ve 18 yaş üstü ila yirmili yaşlardaki kişileri kapsar. Birey psikolojik olgunluğa ulaştığında ve toplumda yetişkin sorumluluklarını üstlenmeye hazır olduğunda geç ergenlik dönemi sona erer. Ergenliğin başlangıcından itibaren hissedilen duyguların, öğrenilen becerilerin ve kurulan sosyal ilişkilerin birleştiği ve bir kimlik duygusunun geliştiği dönemdir.

Çocuklarda Beslenme yazımız da ilginizi çekebilir.

Ergenlik Döneminde Yaşanan Beslenme Sorunları Nelerdir?

Her dönemde beslenme sorunları yaşanabilse de özellikle bu dönemde en çok yaşanan sorunlar arasında öğünleri kaçırmak, öğün saatlerini değiştirmek, özensiz ve ayaküstü sağlıksız ürünler tüketmek, obezite fobisi nedeniyle büyüme ve gelişme için gerekli besinleri alamamak sayılabilir. Çoğunlukla sosyal hayat sebebiyle genellikle sağlıksız ürünlerin tüketilmesi söz konusu olduğundan bu nedenle hem orantısız kilo alırlar hem de sağlıksız beslendikleri için vücut ihtiyaç duyduğu besinleri alamaz. Bu yüzden ergenlik dönemindeki bir gencin öğünlerini iyi takip etmek ve ve doğru beslenmesini sağlayabilmek için profesyonel destek almak gerekir.

Bir diğer önemli beslenme sorunu da ergenlik döneminde spor yapan bireylerin yeterli beslenmeyi sağlayamamasıdır. Yapılan düzenli spor aktivitesine göre sağlıklı bir beslenme programı, özellikle sporcu beslenmesinde oldukça önemlidir.

Doğru ve sağlıklı bir diyet programı ancak kişiye özel olarak uygulandığında başarılı olur. Kişinin günlük rutin yaşantısı içerisinde zorlanmayacağı şekilde bir düzen oluşturulursa uyum konusunda sıkıntı yaşanmayacak ve diyet programına uyum sağlanabilecektir. Bir diyetisyen ile yeme düzeni oluşturmak hem uygulaması daha kolay hem de kişiye özel olduğundan daha sağlıklı olacaktır.

Ergenlik Döneminde Beslenme Neden Önemlidir?

Ergenlik döneminde çocuklarda pek çok değişim olmaktadır ve bu fiziksel değişimlerle birlikte vücuttaki hormonal durumlar da arttığı için, vücut büyüyüp geliştiği için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Vücut bunları yaparken besine ihtiyaç duyacağından bu dönemlerde stabil beslenmeden kaçınılmalıdır. Çünkü vücudun ihtiyacı olan düzeyden az beslenildiği zaman vücut bu besin ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelir ve bu da çoğunlukla besin yetersizliğinden kaynaklı bazı sağlık problemlerine yol açar. Sağlıklı bir ergenlik dönemi geçirebilmek için düzenli ve dengeli beslenilmeli, tek tip beslenmeye yoğunlaşmadan vücudun ihtiyacı olan karbonhidrat, yağ, protein gibi tüm besinler kararında alınmalıdır. Bu dönemde gerçekleşen doğru beslenme aynı zamanda yetişkinlik dönemindeki sağlıklı beslenme alışkanlığı ve çeşitli hastalıkların önleminin alınmasında da önemli rol oynar.

Yanlış Beslenme ile Nasıl Sorunlar Yaşanabilir?

Yanlış beslenme, orantısız kilo artışına, eksik alınan besinler yüzünden gelişimin tamamlanması yönünde sıkıntılara yol açar. Ayrıca erken bir yaş olarak görülse bile hem ergenlik döneminde hem de ilerleyen süreçte yetişkinlik döneminde bazı hastalıklardan ötürü sıkıntı yaşama riskleri artar.

Orantısız Kilo Artışı ya da Orantısız Kilo Verme

Genellikle ergenlik dönemindeki çocuklara ebeveynleri tarafından yemek konusunda baskı yapılır. Buradaki yanlış düşünce de genç olmak, hareketli olmak sonucu bütün bu besinlerin yakılabileceği düşüncesinden gelir. Elbette yaşıtlarına göre daha enerjik olan ya da aktif bir spor yaşamı olan çocuklar çok daha fazla enerji yakabilirler; ancak bu durum kontrolsüzce yeme eğilimi yaratıyorsa çok ciddi bir beslenme alışkanlığı problemi var demektir. Nasıl ki spor yapan herkes sadece karbonhidrat yemiyor, diyet yapan herkes sadece salata ile beslenmiyorsa, standart bir yaşam alışkanlığına sahip bireyler de tek tip beslenmeden kaçınmalıdır.

Sağlıklı kilo almak, sağlıklı zayıflamak ve vücudun ideal kilo dengesini korumak için çeşitli gıda maddeleri tüketerek beslenmek gerekmektedir. Beslenme yalnızca kişinin kendisini tok hissetmesi olarak nitelendirilirse, bunu gün içerisinde pek çok gıda ile yapmak elbette ki mümkün olmaktadır. Ancak yeterli oranda et, süt, yumurta gibi protein öğeleri, yeterli karbonhidrat, yararlı yağların alınması gereken miktarlarda alınması, meyve-sebze tüketimi, vücudun ihtiyacına uygun şekilde sıvı tüketimi, ana öğünlerin geçiştirilmemesi ve ara öğün atıştırmalıklarının kararında alınması ideal bir beslenme alışkanlığının temellerini oluşturacaktır.

Eksik ya da yanlış beslenme kaynaklı olarak pek çok bireyin fazla kilolarından şikayetçi olduğunu görebilirsiniz. Çoğu zaman kişiler çok az yediklerinden ama yine de kilo aldıklarından ya da kilo vermediklerinden yakınırlar. Böyle bir durumla karşılaştığımızda anlayabiliriz ki, kişinin kilo artışı ya da azalmasına direkt etki eden kronik bir rahatsızlığı yok ise, bu sağlıksız sürecin arkasında yanlış beslenme vardır. Doğru ve kişiye özel diyet programı ile hem sağlıklı beslenebilir, hem ideal kilonuzu koruyabilir hem de sağlığınızı koruyabilirsiniz.

Gelişimde Gerilik

Ergenlik dönemindeki bir birey elbette ki hem zihinsel hem de fiziksel yönden yaşıtlarından farklılıklar gösterebilir. Eksik ya da hatalı beslenme sonucunda kişide sadece fiziksel durumlar dışında zihinsel olumsuz durumlarla da karşılaşılabilir. Beslenme problemleri dolayısıyla odaklanamama, dikkati toplayamama, enerji düşüklüğü ve isteksizlik meydana gelebilir. Vücuda ihtiyacı olan enerjiyi sağlayacak besinler özellikle kişinin okul hayatı ve sosyal hayatındaki başarısı için gereklidir. Fast food, paketlenmiş gıda, rafine şeker kullanılmış yiyecekleri sıklıkla tüketen bireylerde açlık hissi olmamasına rağmen enerji düşüklüğü yoğun bir şekilde hissedilmektedir.

Ergenlikte Sağlıksız Kilo Artışının Önüne Nasıl Geçilebilir?

Ergenlikte sağlıksız kilo artışının önüne besin çeşitliliği ile oluşturulmuş bir diyet listesiyle geçilebilir. Bu konuda ailelerin diyetisyenden destek alması şiddetle tavsiye edilir. Hem psikolojik olarak hem de fiziksel olarak zor dönemler olduğundan bunun için bazen özellikle ergenlik döneminde gerekli durumlarda ailelerin psikolog ve diyetisyen desteğine ihtiyaç duydukları görülmüştür. Gerekli durumlarda işin uzmanına başvurularak bilgi alınması ve bilinçli bir süreç yönetilmesi yanlış beslenme kaynaklı fazla kilo artışı hem çocuğun fiziksel sağlığını hem de ruh sağlığını bozabilmektedir. Diyetisyen desteğiyle bu sağlıksız kilo alma probleminin önüne geçmek mümkündür.

Diyetisyen Kimdir? Neler Yapar? yazımız da ilginizi çekebilir.

İçinde bulunduğumuz internet çağında özellikle ergenlik çağındaki çocuklar internet üzerinden her bilgiye rahatlıkla ulaşabilmektedir. Sosyal medya kullanımı ve global dünyanın maalesef olumsuz getirilerinden biri olan dış görünümünden memnun olmayan bireyler ortaya çıkarmasıdır. Pek çok genç kadın ya da genç erkek akranları üzerinden kendilerini kıyaslama eğilimi gösterirler ve kendilerini eksik gördükleri tüm noktalarda oldukça acımasız olabilirler.

Son yıllarda daha da yaygınlaşan sıfır beden algısı, normalden de ince bir vücut görünümüne sahip olmanın özellikle sosyal medya platformlarında dayatılması ile herhangi bir kilo problemi olmayan bireyler bile daha zayıf olabilmek için tehlikeli yöntemlere başvurmaktadır. Bu hem fizyolojik hem de psikolojik olarak olumsuz durumlara yol açabilir. Aynı şekilde kaslı olmak da yine günümüz toplumunda kabul edilen bir değer haline gelmiş ve ideal vücut algısına dair tek tip bir yapı oluşturmuştur.  Yine ergenlik döneminde bunların araştırılabiliyor ve kolay ulaşılabiliyor olması ile protein tozları, zayıflama çayları gibi etkili sonuçları olduğu iddia edilen gıda takviyelerinin de kullanımı artmıştır. Bu gibi ürün kısa vadede istenen sonuca ulaştırsa bile vücut sağlığını bozmakta ve ilerleyen süreçte ciddi hastalıklara sebep olabilmektedir. 

Asıl önemli olanın sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmak olduğu konusunda gerek ebeveynler gerekse biz diyetisyenler açıklamalarda bulunsak da özellikle ergenlik çağında akran baskısı nedeniyle gençlerimiz maalesef bu tarz istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalabiliyorlar.

Bu süreçte çocuğunuza destek olabilmek için atacağınız en doğru adım kişiye özel bir beslenme programı konusunda yardımcı olmak üzere bir diyetisyen kontrolünde ilerlemenizdir. İhtiyaç olan besinlerin kararında alınması, besin çeşitliliği sağlanması, kişinin okul yaşamı ve günlük yaşam akışı içerisindeki özel durumlara karşın sağlıklı önerilerde bulunulması açısından işin profesyoneli ile birlikte ilerlemenizi öneriyoruz.