Hastalıklarda Beslenme

Beslenme; çoğumuz için açlık hissinin giderilmesi, karnını doyurmak veya yemek yiyip içecek içmek gibi anlamlara gelmektedir. Toplumun çoğu tarafından bu şekilde tanımlanan beslenme aslında bambaşka bir anlama sahiptir. Beslenme, vücudun ihtiyaçları ile doğru orantılı bir şekilde besinlerin alınmasıdır. Beslenme temelde vücudun sağlığını korumak, vücudun ihtiyaçlarını karşılamak ve vücutta hali hazırda bulunan sistemlerin düzgün çalışmasını sağlamak amacıyla yapılan bir eylemdir.

Beslenme, birçok hastalıkta olumlu ya da olumsuz etkili olabilmektedir. Hem oluşum mekanizmasında hem de tedavide önemli bir faktördür. Öyle ki bazı hastalıkların ana oluşum sebebi sağlıksız ve yanlış beslenmedir. Bunun yanında, birçok hastalık için yanlış beslenme hastalığın ileri düzeye gitme ya da iyileşme olasılıklarını  arttırır veya azaltır. İçeriğimizde hastalıklar ve tedavi süreçlerinde doğru beslenmenin öneminden bahsedeceğiz.

Diyet Nedir?

Diyet, en doğru tanımıyla bir canlı tarafından tüketilen veya tüketilmeyen besinlerin toplamıdır. Toplumsal olarak kullanımı ise bazı yiyeceklerin yenmesi ve bazı yiyeceklerin yenmemesi ile oluşturulmuş gruplamalardır. Özetlemek gerekirse, diyet yenilen besinler ve yenilmeyen besinlerin tanımlandığı beslenme şeklidir. Belli bir diyet programının uygulanması; zaruriyet, gelenek, din, ideoloji, sağlık kaygıları, bağımlılık ve hastalık gibi bir sebebe bağlı olabilir. Günümüzde bazı diyet programlarının moda olduğunu söylemek bile mümkündür. Yazının devamında diyetin sağlığa olan etkisinden ve hastalıklarda diyetin ne kadar önemli olabileceğinden bahsedeceğiz.

Beslenme ve Hastalıklar

Beslenme, hastalıkların oluşumu ve sonrasındaki tedavi süreçleri açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bunu 3 şekilde değerlendirebiliriz:

Hastalıklara Beslenmeyle Zemin Hazırlamak

Beslenmenin hastalıkların oluşumunda ciddi bir risk faktörü olduğundan bahsetmiştik. Öncelikle aşırı beslenme ile kilo alınması yani obezite, en başta kalp hastalıkları olmak üzere çoğu hastalık için risk faktörü olmaktadır. Öyle ki, tıbbi literatürde bazı hastalıklarda obezite en önemli kriter olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse bir çeşit rahim kanseri olan endometrium kanserinin özellikle yaşlı ve obez kadınlarda görüldüğü bilinmektedir. Özellikle orta yaşın ilerisindeki bireylerde obezite yaşam süresini ciddi anlamda kısaltmaktadır. Bunun tam tersi şekilde aşırı zayıflık da birçok hastalık için risk faktörü olabilmektedir.

Aşırı veya çok az beslenmekten bahsettikten sonra bir diğer hastalık zemini oluşturan faktör de sağlıklı olmayan besinlerin tüketimidir. Özellikle fazlaca koruyucu madde ve aroma verici gibi maddeleri içeren paketli gıdaların tüketimi vücudun çalışma sistemini bozabilmektedir. Bir diğer yönden vücudun bazı ihtiyaçları vardır. Mineral ve vitaminler buna en iyi örnektir. Eğer kişi ihtiyaç duyulan bu maddeleri almazsa, bu durum birçok hastalığa zemin hazırlayabilir.

Demir Eksikliğine Karşı Doğru Beslenme yazımızı da inceleyerek bilgi edinebilirsiniz.

Hastalıklara Karşı Beslenme ile Önlem Almak

Hastalıkların oluşmaması için sağlıklı beslenme ve spor en önemli iki kriterdir. Bu iki kriteri tam olarak sağlayan bireylerin çoğu hastalıklardan uzun yıllar korunabilmekte olduğu görülmüştür. Beslenme özellikle güçlü bir bağışıklık sistemi için gereklidir. Her gün vücudumuza milyonlarca bakteri, virüs ve mantar gibi mikroorganizmanın da girdiğini göz önünde bulundurursak güçsüz bir bağışıklık sistemi hastalık anlamına gelmektedir. Bunun yanında, tüm vücut organlarının doğru şekilde işlemesi için doğru bir beslenme gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse vücutta yeterli miktarda potasyum bulunmaması halinde kalbin işleyişi bozulmaktadır.

Sağlıklı Beslenme - Diyet Danışmanlığı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Hastalığa Sahip Olduktan Sonra Tedaviye Uygun Beslenmek

Hastalıklarda teşhis konulduktan sonra da beslenme oldukça önemlidir. Hastalığa uygun şekilde beslenilmesi hem hastalığın tedavisini kolaylaştırır hem de ilerleyişini engeller. Örnek olarak şeker hastalığı verilebilir. Şeker hastalığına sahip bireylerde doğru beslenme oldukça önemlidir.

Özetle beslenme; kişinin büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve verimli uzun süreli yaşamı için gerekli besin maddelerinin alınması ve vücutta kullanılmasıdır. Bu elementlerden herhangi birinin alınamaması veya gereğinden fazla alınması durumunda büyüme ve gelişmenin engellendiği ve sağlığın bozulduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ancak beslenmenin sosyolojik, psikolojik ve fizyolojik bir olay olduğu unutulmamalıdır. Ailenin ve toplumun sağlıklı yaşamı ve ekonomik gelişimi, onu oluşturan tüm bireylerin sağlığına bağlıdır.

Yanlış Beslenmeye Bağlı Kronik Hastalıklar Nelerdir?

Yazımızın ilk kısmında da bahsettiğimiz üzere, beslenme birçok hastalık için ciddi bir risk faktörü olabilmektedir. Şimdi bu hastalıklardan uzun süreli etkileri olan kronik hastalıklara değinelim.

Kanser

Kanser beslenmeye bağlı olarak gelişebilecek ciddi ve ölümcül bir hastalıktır. Kanser hücreleri, mutasyonlara bağlı olarak gelişmektedir. Mutasyonlar aslında vücudumuza zararlı olabilecek her türlü etkendir. Beslenme de bir mutasyon etkeni olabilmektedir. Özellikle paketli gıdalarda bulunan kimyasal maddelerin kanser yapıcı özellikleri oldukça yüksektir. Bunun haricinde yetersiz ve yanlış beslenme de kanser oluşumunda etkili olabilmektedir.

Kalp-Damar Hastalıkları

Kalp hastalıklarından en yaygın olanı aterosklerozdur yani damar darlığıdır. Darlık ilerlerse kalbin beslenmesi bozulur ve kalp krizine kadar gidebilecek kötü bir tablo oluşur. Bu ve diğer çoğu kalp hastalığında beslenme oldukça etkilidir. Kalp ve damar hastalıklarında özellikle aşırı ve doymuş yağları kullanarak beslenme olumsuz etkilere sahiptir. Bunun yanında, meyve ve sebze tüketiminin yeterli olmaması da risk oluşturmaktadır.

Diyabet ve Şeker

Şeker hastalığının 2 çeşidi vardır. Biri doğuştan gelir ve genetiktir. Diğeri ise sonradan oluşmaktadır. Sonradan oluşan şeker hastalığında beslenme en önemli risk faktörlerinden biridir. Hem hastalığın oluşumunda hem de ilerleyişinde beslenmenin özel bir yeri vardır.

Kronik Böbrek

Böbrek, vücudun ihtiyacı olmayan maddeleri süzerek idrar yoluyla atılmasını sağlayan organdır. Zararlı maddelerin beslenme yoluyla alınması halinde bir süre sonra böbreğin işleyişi bozulur ve kronik böbrek hastalıkları oluşabilir.

Kemik Erimesi

Kemik erimesinin oluşumunun engellenmesi veya geciktirilmesi için beslenme faktörü oldukça önemlidir. Özellikle kalsiyum içeren süt ve süt ürünlerinin ve protein kaynağı et ürünlerinin tüketimi kemik erimesinin engellenmesinde etkili olmaktadır.

Hipertansiyon

Hipertansiyon ve beslenmenin alakalı olduğu 3 durum vardır. Bunlar; şişmanlık, aşırı tuz tüketimi ve şeker hastalığıdır. Şişmanlık, gerekenden fazla besin maddesi alımına bağlı olarak gelişmektedir. Aşırı tuz tüketimi de besin tüketimi sırasında kişinin kendi tercihidir. Özellikle belli bölgelerde yaşayan insanların tuz tüketimi daha fazla olabilmektedir. Son olarak şeker hastalığı da bir risk faktörüdür ve şeker hastalığından beslenme bir risk faktörüdür. Yani dolaylı olarak beslenme bu açıdan da bir risk faktörü olarak görülebilir.

Tiroid Hastalıkları

Tiroid bezi vücutta oldukça önemli işlevleri bulunan bazı hormonların salgılanmasında görevlidir. Bu hormonların salgılanması için gerekli olan iyot ve selenyum gibi bazı minerallerin yeterli düzeyde alınması bu organın işleyişini sağlamaktadır. Normal tuzlar yerine iyotlu tuzların tercih edilmesi, yeterli su tüketimi ve dengeli beslenme tiroid bezinin düzgün şekilde çalışmasını sağlamakta etkilidir.

Sindirim Sistemi Hastalıkları

Sindirim sistemi, besinlerin sindiriminin ve emiliminin sağlandığı sistemdir. Sindirim sistemi hastalıklarında beslenmenin en etkili olduğu durum enfeksiyonlardır. Temiz olmayan sebzelerin tüketilmesi gibi hijyenik olmayan durumlar sindirim sistemi organlarında enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bunun haricinde sindirim sisteminin sağlıklı beslenmeyle uzun yıllar boyunca hastalık kapma riskinin de oldukça düştüğünü belirtmekte fayda vardır.

Besin Duyarlılığı

Besin alerjisi olan kişilerde, hangi besine alerji var ise o besinden uzak durulmalıdır. Bu konuda en önemli nokta, o besinde bulunan mineral ve vitamin gibi önemli etkenlerin diğer besinlerle alınmasıdır.

Deri hastalıkları

Cilt, beslenme ve metabolik değişikliklerden güçlü bir şekilde etkilenir. Modern beslenme bilimi, cilt sağlığı ve beslenme arasındaki bağlantıyı giderek daha fazla ortaya koymaktadır. Çocuklarda; ailedeki eğitim eksikliği, çocuğun ihmali, ekonomik zorluklar gibi etkenlere bağlı olarak beslenme eksikliği ve yanlışlığı oluşabilmektedir. Yetişkinlerde ise yaşlılık, bilinçsiz beslenme, alkolizm ve ruhsal bozukluklar beslenme yetersizliklerine neden olabilir. Bu beslenme yetersizlikleri de deri hastalıklarına uygun ortamı oluştururlar.

Diyet ve Doğru Beslenme Programı Hangi Hastalıkların Tedavisinde Önem Taşır?

Ülkemizde ilaç kullanımı artıyor. Bunun nedeni ise her hastalıkta alıştığımız ilaçlar dışında beslenmeye önem vermememizden kaynaklanmaktadır. Ancak doğru beslenme ve hastalıkla ilgili beslenme programları çoğu ilaçtan daha etkili ve sonuç odaklıdır. Hastalıklarda diyet ve beslenme sanıldığından daha önemlidir. Sağlığımızı düzeltmek ve korumak için tedaviyi diyetle desteklemek gerekir.

Neredeyse her hastalıkta beslenme önemli olsa da özellikle beslenmeye bağlı olarak gidişatın ciddi anlamda değiştiği bazı hastalıklar şunlardır:

• Böbrek Hastalıkları
• Kalp Hastalıkları
• Çölyak Hastalığı
• Metabolik Sendrom (Obezite, şeker hastalığı ve yüksek tansiyonun beraber bulunduğu bir durumdur)
• Alerjiler
• Hiperlipidemi
• Hiperkolesterolemi

Doğru beslenme ve diyet programları hakkında bilgi ve randevu almak için Diyetisyen Hüseyin Onur Demir uzmanlık alanlarını inceleyebilir, aklınıza takılan her konuda bizlere 0539 372 02 36 telefon numaramız ve Whatsapp hattımız üzerinden ulaşabilirsiniz..

Doğru Beslenme ile Tedavi Sürecini Olumlu Etkilemek Mümkün müdür?

Elbette. Her hastalığın kendine has mekanizmaları ve bağlı olduğu sistemler vardır. Bu mekanizmalarda olumlu etkiler yapabilecek besinlerin tüketilmesi halinde hastalığın gidişatı olumlu etkilenir. Bu konularda detaylı bilgileri diyetisyen ve hekiminizden almanız en doğrusu olacaktır. Özellikle son yıllarda internet üzerinden ulaşılabilecek pek çok tarif, diyet programı ve mucize kilo vermeler ya da mucize beslenme şekilleri ile hastalıkların iyileşmesinden oldukça sık söz edilmekte ve neredeyse her gün yeni bir sağlıklı beslenme programıyla karşılaşılmaktadır. Unutmayın ki, insan bedeni özeldir. Her bir bireyin hayat tarzı, yemek yeme alışkanlıkları, alması gereken su ve kalori miktarı ile metabolizma yapısı farklıdır. Bu sebeple bir kişide fayda eden bir beslenme programı, bir başka kişide farklı sonuçlar getirebilir. Sağlıklı beslenmek ve vücudumuzun ihtiyacının ne olduğunu bilmek, sadece bir rahatsızlık tedavi sürecinde değil, sağlıklı olmak isteyen her insan için önemlidir. Bunun için de beslenme programınız ve bbu konuda merak ettiklerinizi öğrenmek için mutlaka konusunda uzman bir diyetisyene danışmalı ve yönergeleri doğrultusunda hareket etmelisiniz.